Το άγνωστο ρατσιστικό Πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Αμερικής.

Setting the Scene

Μέχρι το 1909, η ελληνική κοινότητα της Όμαχα και της Νότιας Όμαχα στη Νεμπράσκα αριθμούσε κοντά στα 2.000 μέλη, με τον αριθμό να αυξομειώνεται ανάλογα με τις ευκαιρίες δουλειάς.  Στο στόχαστρο της τοπικής κοινωνίας είχε μπει για τα καλά η απροθυμία των Ελλήνων να συγχρωτιστούν με το τοπικό στοιχείο, χαρακτηρίζοντας «αντιαμερικανική» τη συνήθεια να διατηρούν τα δικά τους μανάβικα και καφενεία, κάτι που ξένιζε τον Αμερικανό, καθώς πίστευε ότι οι περισσότεροι Έλληνες περίμεναν απλώς τη μέρα να ξαναγυρίσουν στη φτωχοχώρα τους και να ζήσουν βασιλικά με τα δολάρια που άρπαζαν από τα δικά τους χέρια.

«Σαν τα ποντίκια κοιμούνται οι Έλληνες τέσσερις και πέντε σε ένα δωμάτιο», παραπονούνταν τα αποκαλυπτικά δημοσιογραφικά άρθρα για την εκρηκτική κοινωνική κατάσταση που δημιουργούσαν οι μετανάστες στη βιομηχανική Νότια Όμαχα. Αν και το κύριο σημείο τριβής ήταν το μεροκάματο, καθώς ο έλληνας μετανάστης ήταν πρόθυμος να δουλεύει για ψίχουλα, κλέβοντας την αξιοπρεπή αμοιβή από τον ντόπιο Αμερικανό.

The Story

Tο περιστατικό που πυροδότησε τη βίαιη αντίδραση των Aμερικανών πολιτών άκουγε στο όνομα John Masourides, ενσαρκώνοντας το αντιμεταναστευτικό μένος κατά της ελληνικής αποικίας που σύντομα θα έβρισκε έκφραση με εμπρησμούς, κακοποιήσεις και ανείπωτο τρόμο.

Σύμφωνα με τον Αμερικανικό τύπο ο Μασουρίδης ήταν ο στερεοτυπικός ανυπότακτος Έλληνας. Μελαμψός, κοντούλης και με το χαρακτηριστικό μουστακάκι, δεν μιλούσε γρι αγγλικά. Ο μετανάστης άφησε στη χώρα του για να κυνηγήσει το American Dream.

Ήταν ακριβώς η φερόμενη σχέση του με τη 17χρονη Αμερικάνα που θα οδηγούσε στη συμπλοκή του με τον αστυφύλακα Lowery και  τη δολοφονία του τελευταίου στις 19 Φεβρουαρίου, 1909. Στις δύο εκδικάσεις της υπόθεσης υπήρξαν δύο εκ διαμέτρου αντίθετες εκδοχές. Είτε ο Μασουρίδης πυροβόλησε πρώτος,είτε σύμφωνα με την ιστορία του Τζον, είχε πετάξει το πιστόλι του για να μη συλληφθεί για παράνομη οπλοκατοχή, το οποίο αναγκάστηκε ωστόσο να ξαναπιάσει όταν ο αστυνομικός άνοιξε αναίτια πυρ εναντίον του.

O δημοσιογραφικός κιτρινισμός όσο και τα κηρύγματα μίσους των πατριωτών Αμερικάνων, που φρόντισαν να μην ξεχάσει ο κόσμος τον «βάρβαρο φόνο» του αστυνομικού, από τον διεφθαρμένο Έλληνα πυροδότησαν το μίσος κατά των Ελλήνων. 

Το αποκορύφωμα ήταν η ανοιχτή εκδήλωση διαμαρτυρίας της Κυριακής, 21 Φεβρουαρίου, όπου χίλιοι περίπου ανήσυχοι πολίτες συγκεντρώθηκαν έξω από το δημαρχείο της πόλης, όπου τελέστηκε άτυπο μνημόσυνο για τον αδικοχαμένο αστυνομικό, και σύντομα μετατράπηκε σε καταδικαστικό λόγο κατά των “Filthy Greeks”.

Τα αντι-ελληνικά κηρύγματα μίσους συνεχίστηκαν για αρκετές ώρες, με το πλήθος να αριθμεί πια περισσότερους από 3.000 ανθρώπους, όταν ξαφνικά ένα άρχισε να κατευθύνεται οργισμένο προς το ελληνικό καντόνι. Ο όχλος ούρλιαζε «θάνατος στους Έλληνες» και «εκδίκηση για τον Lowery» και με τις ιαχές αυτές όρμησε στο Greek Town.

Ένα προς ένα, τα ελληνικά μαγαζιά και σπίτια γίνονταν αποδέκτες της εκδικητικής μανίας των Αμερικανών. Σύντομα η ελληνική συνοικία θα μετατρεπόταν σε ένα αχαλίνωτο σκηνικό φρίκης. Οι Έλληνες μετανάστες, αιφνιδιασμένοι τόσο από το ξαφνικό της επίθεσης όσο και το απόλυτο μέγεθος του όχλου, προσπαθούσαν τώρα να εγκαταλείψουν πανικόβλητοι τις εστίες τους, αν και συχνά δεν τα κατάφερναν, πέφτοντας στα χέρια του μανιασμένου πλήθους. Άντρες, γυναίκες, παιδιά ξυλοκοπήθηκαν, χλευάστηκαν, προπηλακίστηκαν. Η αστυνομία άργησε χαρακτηριστικά να μπει στον χορό και πολλοί βλέπουν ύποπτο εδώ το γεγονός ότι ο διοικητής της ήταν ένας από τους ανήσυχους πολίτες που μίλησε στην πολύκροτη συγκέντρωση

The Εnd of Greek Town

Μετά από τα βίαια γεγονότα στο Greek Town από τους 1.200 Έλληνες, παρέμειναν μόλις 59 που επέστρεψαν στις εστίες τους. 

Όπως αποδεικνύει η ιστορία, η εγκληματικότητα δεν πρέπει να επικεντρώνεται στα έθνη αλλά στα άτομα, αφού για την εγκληματικότητα ευθύνονται άλλα κοινωνικά χαρακτηριστικά και όχι ο τόπος καταγωγής. Η συγκέντρωση πολλών αντρών, νέων και χαμηλής καλλιέργειας σε γκετοποιημένες συνθήκες και η διαρκής περιθωριοποίηση τους ευθύνονται για την αυξημένη εγκληματικότητα. 

Πρόκειται για μια ιστορία τόσο σύγχρονη μα τόσο μακρινή, που αποδεικνύει περίτρανα τις συνέπειες που μπορεί να επιφέρουν οι κατηγοριοποιήσεις, η στοχοποίηση ομάδων για τις πράξεις ενός μέλους τους και κυρίως ο ρατσισμός ο ίδιος.

Μία χώρα που ξεχνάει την ιστορία της είναι καταδικασμένη να την ξαναζήσει.